آیه ۷۹ - سوره اسراء

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ؛ یعنی نماز شب.

امام علی (علیه السلام)- امّا تشویق و به رغبت درآوردن بندگان در کتاب خداوند [مانند این آیه]: وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً است.

امام صادق (علیه السلام)- اسحاق‌بن‌یزید و معمّربن‌ابی‌زیاد و ابن‌رئاب گویند: در مِنی نزد امام صادق (علیه السلام) نشسته بودیم، شخصی پرسید: «درباره‌ی نافله‌ها چه می‌فرمایید»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «واجب هستند». ما و آن مرد بسیار ترسیدیم. امام (علیه السلام) فرمود: «قصد و منظور من، تنها نماز شب است که بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) واجب بود. خداوند می‌فرماید: وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ».

امام علی (علیه السلام)- علی‌بن‌نعمان از یکی از شیعیان نقل می‌کند: مردی محضر مبارک امیرالمؤمنین (علیه السلام) مشرّف شد و عرض کرد: «یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)! من از خواندن نماز شب محروم هستم چه کنم»؟ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «گناهانت تو را مقیّد و ممنوع از خواندن نماز شب کرده‌اند».

امام سجّاد (علیه السلام)- اسماعیل‌بن‌موسی از برادرش امام رضا (علیه السلام) از پدرانش روایت نمود: از حضرت سجّاد (علیه السلام) سؤال شد: «چرا اهل تهجّد و عبادت در شب، نیکو منظرترین مردم می‌باشند»؟ فرمود: «زیرا ایشان با خدا خلوت می‌کنند پس حق تعالی از نور خودش ایشان را می‌پوشاند».

امام علی (علیه السلام)- جابربن‌اسماعیل نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) از پدرش روایت فرمود: مردی از علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) درباره فضیلت تلاوت قرآن هنگام برخاستن در شب پرسید، حضرت فرمود: «بشارت بده که هرکس یک‌دهم شب را به نماز به سر برد، درحالی‌که نیّتش فقط خدا و طلب اجر الهی باشد، خدای متعال به فرشتگان میفرماید: برای این بندهام به عدد آنچه که از برگها و دانهها و درختان و به اندازه تمام نیها و شاخههای تازه که در این شب میروید، اجر و ثواب بنویسید. و هرکس که یک‌نهم شب را به عبادت و نماز مشغول باشد، خداوند استجابت ده دعا به او عطا می‌فرماید و در قیامت نامه اعمالش را به دست راست او خواهد داد. و هرکس که یک‌هشتم شب را به نماز مشغول باشد، خداوند پاداش یک شهید شکیبای مخلص به او عطا می‌کند و شفاعت او را در حق اهل خانه اش میپذیرد. و هر فرد که یک هفتم شب را نماز بخواند، از قبر خود با چهرهای نورانی چون ماه شب چهارده محشور میشود تا از پل صراط با جماعتی که در امان هستند عبور نماید. و هرکس یک‌ششم شب را نماز بخواند، در زمره توبه کنندگان و بازگشت کنندگان به سوی خدا نوشته میشود و گناهان پیشینش بخشیده میشود. و هرکس یک‌پنجم شب را نماز بخواند، در بهشت از ندیمان ابراهیم خلیل (علیه السلام) خواهد بود. و هرکس یک‌چهارم شب را به نماز بایستد، در صف اول رستگاران قرار خواهد گرفت تا از پل صراط مانند تندبادی بگذرد و بدون حسابرسی داخل بهشت گردد. و هرکس یک‌سوم از شب را نماز بخواند، هیچ فرشته‌ای را ملاقات نمیکند مگر آن که به مقام و منزلت او در نزد پروردگار غبطه و حسرت میبرد و به او گفته میشود که از هر کدام از درهای هشت گانه بهشت که می‌خواهی وارد شو. و اگر کسی نیمه‌ای از شب را نماز بخواند، اگر هفتاد هزار برابر زمین پر از طلا باشد، برابری با اجر او نمیکند و برای او در مقابل این عمل، بیشتر از هفتاد غلامی که از اولاد اسماعیل باشند وآزاد کند پاداش است. و هرکس دوسوم شب را نماز بخواند، برای او به اندازه شن های بیابان حسنات است، که کمترین حسنه اش سنگین تر از ده برابر کوه احد خواهد بود. و هرکس یک شب تمام به عبادت بپردازد درحالی‌که قرآن شریف را تلاوت میکند و همه‌اش در رکوع و سجود و ذکر خدا باشد، به قدری به او اجر داده شود که کمترین مقدارش آن است که گناهانش بریزد و پاک گردد، مانند روزی که از مادر متولد شده و به اندازه تمام حسنات و درجات برای او پاداش است و مشعلی از نور در قبر او زنند و تیرگی گناه و حسد را از قلب او برطرف سازند و او را از عذاب قبر ایمن گردانند و بیزاری و برات آزادی از جهنم را به او عطا کنند و در زمره آنان که از عذاب الهی درامانند محشور شود و پروردگار به فرشتگان میفرماید: «ای فرشتگان من! نگاه کنید به بنده من که تمام شب را برای کسب خشنودی من به عبادت پرداخت، او را داخل در فردوس نمایید و برای او در آنجا هزار شهر است، در آن شهرها آنچه باب میل انسان ها باشد مهیاست و از آنچه چشم ها لذت می‌برند موجود میباشد و سعادتهایی که به دل هیچ‌کس خطور نکرده است، به علاوه آنچه از احترامات و افزونی ها و تقرب و نزدیکی است، برایش آماده ساخته‌ام».

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس نماز شب بگزارد چهره‌اش در روز زیبا و درخشان است.

امام صادق (علیه السلام)- إِنَّ الحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ (هود/۱۱۴) مراد از الحَسَناتِ، نماز شب است که مؤمن شب هنگام می‌خواند و بدان‌وسیله گناهانی را که در طول روز انجام داده محو می‌کند.

امام صادق (علیه السلام)- گاه می‌شود که بنده‌ای برای نماز شب برخیزد و خواب بر او غلبه می‌کند و به سمت راست و چپ می‌غلطد [و از خستگی و شدّت خواب] چانه‌ی او به روی سینه‌اش می‌چسبد، دراین‌حال خداوند متعال فرمان می‌دهد که درهای آسمان‌ها را بگشائید و به فرشتگان می‌فرماید که به این بنده‌ی من نظر کنید که برای نزدیک‌شدن به من، چه سختی‌هایی را بر خود روا می‌دارد درحالی‌که من این عمل را بر او واجب نکرده‌ام و او از من سه چیز می‌طلبد؛ اوّل آنکه گناهانش را بیامرزم، دوّم آنکه توفیق توبه را به او ارزانی دارم، سوّم آنکه روزی او را فراوان کنم و من ای فرشتگان! شما را گواه می‌گیرم که هر سه خواسته‌ی او را برآورده کردم.

امام باقر (علیه السلام)- جابربن‌یزید گوید: امام باقر (علیه السلام) پیرامون این کلام خداوند: عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً فرمود: «خداوند [در روز قیامت] پیامبر (صلی الله علیه و آله) را بر عرش (تختی که نماد فرمانروایی خدا و تدبیر امور آفرینش است) خواهد نشاند».